Çevremde çokça bu “alternatif tıp” usulleri konuşulduğu için bu hanımın ismini duymuş, fakat önemsememiştim. Lacivert’in son sayısında (Şubat 2020) bir söyleşide bahsi geçince merak edip inceledim. Söyleşinin kendisi başlı başına sıkıntı, ama şimdilik geçelim.
Salih’in “Gerçek Tıp” isimli kitabını bulup göz attım akabinde. Kitabı da parça parça inceleyip, anladığım, kafamın yatmadığı kısımları buradan paylaşmayı düşünüyorum. Kitap temelde yeni bir tıp anlayışı, yeme içme ve dahi yaşam biçimi teklif ediyor. İlaçlardan tedavi usullerine, nanoteknolojiden RFID’ye kadar birçok başlık, mevzu var. Beslenme boyutunda ise neredeyse her adımda kan guruplarına işaret edilmiş.
İlk yazının konusu da dolayısıyla kan gurubu ve beslenme ilişkisi olacak, zira Salih’in beslenme hususundaki iddialarının temeli bu ve sorunlar burada başlıyor.
Kan gurubuyla beslenme arasında ilişki olmadığına dair tıbbi birçok makale mevcut. İlgilisi açıp okuyabilir. Şurada iki özet var. (WebMD ve Harvard)
Aidin Salih’e dönersek… Vaktiyle Sıra Dışı programına konuk olmuş. Kan gurubu ile beslenme arasında kurduğu ilişkiye burada da değiniyor. Videonun tamamını ilgilisi izleyebilir. Yazıyı daha da uzatmamak için 8:22 ile 13:00 dakikaları arasındaki iddiaya dikkat çekmek istiyorum. Yoksa aslında çok “malzeme” var. Hepsini tek tek ele almak imkânsız.
Kan gurubu A olanlar (onu da saf A, yani AA ile A0 olarak ayırıyor) kırmızı et yememeli diyor. “İstatistiklere” göre Yahudiler, Türkler ve Ermeniler arasında anemi oranı %40 imiş ve yine “istatistiklere” göre bu milletlerin kan gurubu ekseriyetle A gurubuymuş. Kuran’da, Hz. Musa (as) ve kavmine manna (helva benzeri bir yiyecek) ile selva (bıldırcın eti) verildiği, dolayısıyla kavminin kan gurubunun A olduğunu iddia ediyor! Bununla kalmıyor, “mecburi A” diyor. Kan gurupları A olduğu için Allah onlara bu gıdaları yollamıştır yahut da bu gıdalarla beslendikleri için A olmuştur deyiveriyor!
Kitabının (Gerçek Tıp) 16. Sayfasında “Önce yemek, sonra meyve veya tatlı yenirse, meyve veya tatlı hazmını tamamlamak için bağırsağa geçemez, midede mayalanır veya çürür ve gaz oluşturur. Kuran-ı Kerim’de bu tertibe riayet edilmiş “… beğendikleri meyveleri ve arzu ettikleri kuş etlerini dolaştırırlar” (Vakı’a 20, 21) buyurularak et meyveden sonra takdim edilmiştir. Yine: “Ve size manna ve selva indirdik” (Bakara 57). Burada da helva yani karbonhidrat (manna), bıldırcından yani proteinden (selva) önce gelir.” yazıyor!
Kan gurubu kısmına dönelim yine. Meselenin ilahiyatı ilgilendiren kısmı son derece çarpık göründü bendenize, fakat ehline bırakmayı yeğliyorum. İstatistik kısmına gelirsek… İddia üç kısımdan oluşuyor:
1-İsrail, Türkiye ve Ermenistan’da anemi oranları %40 “istatistiklere göre”.
2-Bu ülkenin insanlarının kan gurupları ekseriyetle A.
3-Bu ülke insanları A gurubu kan sahibi oldukları halde çok kırmızı et tüketiyorlar, hazımları bozuk olduğu için kan üretilmiyor, anemi oluyorlar.
Kan gurubuyla beslenme arasında ilişkiye dair kabul edilir bir çalışma yok, aksine, bu ikisi arasında bir ilişkinin olmadığına dair epeyce bilimsel literatür mevcut demiştik. Öte yandan iki şeyin eş zamanlı zuhuru birinin, diğerinin müsebbibi olduğu manasına da gelmez.
Buna rağmen, Salih’in (ve birçok başkaca ismin) iddiasının temellerinden birisi olan kan gurubu ile beslenme ve hastalıklar arasındaki ilişkiye dair şu iddiası üzerinden tek tek gidelim:
1-) Anemi konusunda istatistiklerini nereden aldığını bilmiyorum. Tek derli toplu bulabildiğim kaynak olan Dünya Sağlık Örgütü verilerine bakacağız. Türkiye için çeşitli yaş aralıklarında veriler değişiyor. 19-41 arası kadınlarda %40,1 görülüyor. Diğer guruplarda anemi oranı %20-25,7 arasında değişiyor. Ermenistan’da ise oranlar bölgeye ve yaş guruplarına göre %22,5-43,6 arasında değişiyor. İsrail’de %11,6- 31,6 arasında seyrediyor. Yani iddia edildiği gibi bir oran verinin bütününde mevcut değil. Öte yandan çok değişik anemi türleri mevcut. Yanlış anlamadıysam belirti aynı (yani hemoglobin oranı düşük) ancak sebep farklı. Verilerde sadece hemoglobin oranı mevcut.
2-) Peki kan guruplarının nüfusta oranı hangi düzeyde? Buna dair bir istatistik bulmak görece daha zor, zira tek bir veri tabanı değil çeşitli veri tabanlarından derleme mevcut. Wikipedia’daki derlemede yer alan kök bağlantılar incelenirse bir kısım verinin güncel olmadığı görülecektir. Başka veri de olmadığı için mecbur eldekilerle gideceğiz. Videoda Salih, A+ ile A- arasında bir ayrım yapmadığı için bütüne bakalım. Türkiye’de A gurubu %42,5 (A+ 37,8 ve A- 4,7), Ermenistan’da %50 (A+ 46,3 ve A- 3,7) ve İsrail’de ise %38 (A+ 34 ve A- 4). Yani Salih’in, bu milletlerde çoğunluğun kan gurubunun A olduğu (salt çoğunluk değil, diğer guruplara göre) iddiası doğru.
3-) Kırmızı et tüketim verilerine bakalım. Türkiye ve İsrail için direkt kırmızı eti tespit mümkün.
Ermenistan ise ne yazık ki sadece toplam veride görülebiliyor.
Görüleceği üzere İsrail’de oranlar çok yüksekken Türkiye ve Ermenistan’da pek düşük. Ermenistan’da A gurubu kan daha yaygın, et tüketimi daha düşük, ancak İsrail’e oranla anemi oranı çok daha yüksek.
Bu kıyası aşağıda listelenen ülkelerin kan gurubu oranı ve ilk grafikteki kırmızı et tüketimi ile birlikte şu bağlantıda tek tek her ülkenin anemi istatistiği ile kıyaslayabilirsiniz. Sözgelimi Arjantin’de kan gurubu A olanların oranı yüksek. Dünyada açık ara en çok kırmızı et tüketen ülke. Merkez Buenos Aires’te anemi oranı sadece %16,1. Az gelişmiş, dolayısıyla az et tüketilen Chaco bölgesindeyse aksine oranlar çok daha yüksek. Çocuklar arasında %60’ları buluyor! Keza diğer kırsal kesimler de aynı dertten mustarip.
A kan gurubu oranı ve et tüketimi yine çok yüksek olan Danimarka’da anemi oranları çok düşük. Örnekler çoğaltılabilir.
Kan gurubuyla beslenme arasında, dolayısıyla beslenme ile anemi arasında bir ilişki görüldüğü gibi yok. İlişkinin olmasının veya olmamasının birçok değişik sebebi olabilir ki normali de bunları tek tek inceleyip bir kanıya varmaktır. Salih’in iddiası böyle bir ilişkinin varlığı, hatta -haşa- Kelamullah’ta işaret edildiği olduğundan buradan ilerledik.
Öte yandan kan gurubu ile anemi ilişkisi hakkında ABD, İran, Hindistan ve Kamerun’da çeşitli araştırmalar mevcut. Fakat bunlarda da görüleceği üzere ilişki daha ziyade kadın-erkek veya kan gurubu 0 olanlar ve olmayanlar şeklinde tasnif ediliyor.
Yani yeknesak bir veri mevcut değil bu iddiayı destekleyecek. Dolayısıyla iddia tutarsız, temelsiz. Eğer Salih’in takipçileri, müntesipleri başka verilere, kaynaklara dayanıyorsa iddialarını ispat edecek bu verileri göstermelerini rica ediyorum. Tıp eğitimi almadığım için bir maddi hata varsa ehlinin düzeltmesinden memnuniyet duyarım.
Yanlış anlaşılmasın. Tüm iddiaları yalan, yanlış, tutarsız, faydasız değil. Tekil faydaları da olmuş olabilir. (Tabi işin plasebo boyutunu da mutlaka ele almalı.) Fakat kurduğu sebep sonuç ilişkisi, temel aldığı verilerin sıhhati, tekil hadiselerden genel geçer yargılara varması, kadim olanla (Kuranı Kerim) değişken olanı (tıp veya genel anlamda bilim) izah usulü hatalıdır, yanlıştır. Bilhassa usul konusuna bilahare, merhum Ahmet Yüksel Özemre’den alıntılarla açmaya inşallah devam edeceğiz.
(Yazının ikinci kısmı Salih’in “Gerçek Tıp” kitabından alıntılar üzerinden gidecek.)
Aachen, 14.02.2020
